کد مطلب:47860 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » قرآن

در آية شريفه وَ شَاهِدٍ وَمَشْهُود(بروج،3) شاهد و مشهود چه كساني هستند؟

در اين كه منظور از شاهد و مشهود چيست; تفسيرهاي فراواني گفته شده است كه مهمترين آنها از اين قرار است:

1. شاهد پيامبر گرامياست; چنان كه قرآن كريم ميفرمايد: يَـََّأَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّـآ أَرْسَلْنَـَكَ شَـَهِدًا وَ مُبَشِّرًا وَ نَذِيرًا ;(احزاب،45) اي پيغمبر، ما تو را شاهد و بشارت دهنده و بيم دهنده فرستاديم.

و مشهود همان روز قيامت است; چنان كه قرآن كريم ميفرمايد: ذَ َلِكَ يَوْمٌ مَّجْمُوعٌ لَّهُ النَّاسُ وَ ذَ َلِكَ يَوْمٌ مَّشْهُودٌ ;(هود،103) روز قيامت روزي است كه همه مردم در آن جمع ميشوند و روزي است كاملاً مشهود و آشكار.

2. شاهد گواهان عمل انسانند; مانند اعضاي پيكر او; چنان كه در آيه 24 سورة نور ميخوانيم: يَوْمَ تَشْهَدُ عَلَيْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَ أَيْدِيهِمْ وَ أَرْجُلُهُم بِمَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ ;(نور،24) روزي كه زبانها و دستها و پاهايشان به اعمالي كه انجام دادهاند، گواهي ميدهد. و مشهود انسانها و اعمال آنها هستند.

3. شاهد به معناي روز جمعه است كه شاهد اجتماع مسلمانان در مراسم بسيار مهم نماز آن روز است و مشهود روز عرفه است كه زائران خانة خدا شاهد و ناظر آن روزند. اين تفسير در برخي روايات نيز آمده است.

4. شاهد روز عيد قربان و مشهود روز عرفه ميباشد. اين معنا در روايتي نيز آمده است.( نورالثقلين. )

5. منظور از شاهد شبها و روزهاست و مشهود بني آدم است كه به اعمال او گواهي ميدهد. در دعاي ششم صحيفة سجاديه ميخوانيم: اين روز تازهاي است كه شاهد آماده بر اعمال ماست، اگر نيكي كنيم، با حمد و سپاس ما را وداع ميكند و اگر بد كنيم، با نكوهش و مذمت از ما جدا ميشود.

6. منظور از شاهد ملائكه و مشهود قرآن است.

7. منظو از شاهد حجرالاسود و مشهود حاجيانند كه در كنار آن ميآيند و بر آن دست ميكشند.

8. شاهد خلق است و مشهود حق.

9. منظور از شاهد امت اسلامي و مقصود از مشهود امتهاي ديگر است; چنان كه قرآن ميفرمايد: لِّتَكُونُواْ شُهَدَآءَ عَلَي النَّاس;(بقره،143) هدف اين است كه شما گواه بر ديگر امتها باشيد.

10. شاهد پيامبر و مشهود ديگر انبيا است.

11. شاهد پيامبر و مشهود اميرمؤمنان علياست.

و...( ر.ك: تفسيرنمونه، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 26، ص 330 و 331، دارالكتب الاسلامية. )

شاهد و مشهود در آيه، مفهوم عام و گسترهاي دارند و آنچه از روايات و تفسيرهاي گوناگون نقل شده، مصداقهايي از اين معاني گستردهاند; بنابراين، تفسير به پيامبر گرامي اسلام، اميرمؤمنان، ديگر انبيا: نسبت به امتهاي خويش، ملائكه، اعضاي پيكر و... همه ميتوانند صحيح باشند و قابل جمعند; البته برخي از مصداقها، مانند جمعه، عرفه و مانند اينها كه مربوط به دنيا ميباشند، از ديگر مصداقها جدايند و پس از اثبات صحت اين تفسيرها (و روايات منقول)، جزو معاني باطني آيه به شمار ميروند.( براي آگاهي بيشتر، ر.ك: همان، ص 332. )